donderdag 14 oktober 2010

Het effect van licht op leerprestaties (2)

Eerder poste ik een bericht over het effect van licht op leerprestaties. Net zag ik een videobericht op de website van de NOS over dit onderwerp. Op de video is te zien hoe het licht ingesteld kan worden en wat de leerkracht en de kinderen er van vinden. En ze zijn enthousiast!

vrijdag 8 oktober 2010

Het effect van licht op leerprestaties

Op de weblog "Is het nu generatie X, Y of Einstein?" vond ik een bericht over het gebruik van licht in de klas en het effect dat dat heeft op de leerprestaties van kinderen. De titel van het bericht is "Juiste licht doet klas plots beter studeren (of kalmer worden)". Aangegeven wordt dat de kleur van de verlichting er toe doet. Kleur wordt bepaald door warm en koud licht. Door te varieren in kleur en sterkte wordt in de klas de juiste sfeer gecreƫerd. De docent kan tijdens een les van de ene naar de andere sfeer gaan als dat nodig is voor de activiteiten die uitgevoerd moeten worden. Volgens het onderzoek dat uitgevoerd is kan hyperactief gedrag afnemen, de leessnelheid toenemen en het aantal leesfouten dalen.

maandag 6 september 2010

Kluisjes in een schoolgebouw

Ik volg al een tijdje de weblog van Gareth Long die zich ook interesseert voor de vormgeving van schoolgebouwen en de inrichting. Vandaag zag ik een berichtje op zijn blog over lockers. Op de UT hebben we tegenwoordig ook lockers. Gewoon.. kluisjes aan de wand.. rood, om het een beetje kleur te geven.. Maar het kan ook anders volgens dit bericht!

Mooie scholen

Via de blog "Is het nu generatie X, Y of Einstein?" (een vervolg op het boek van Pedro De Bruyckere & Bert Smits, “Is het nu generatie X, Y of Einstein?”) vond ik een bericht met een aantal mooie foto's van schoolgebouwen en inrichtingen en een link naar meer. Misschien de moeite waard?

woensdag 9 december 2009

OEB2009: Ontwerpprincipes voor leeromgevingen

Tijdens de Online Educa in Berlijn verzorgden Ellen van den Berg (Hogeschool Edith Stein), Wim de Boer (SLO) en Petra Fisser (UT) een zogenaamde "Learnshop" (a mix of expert presentations with small group discussions) over ontwerpprincipes voor fysieke leeromgevingen met een virtuele component. Deze Learnshop kwam voort uit een project dat ik samen met de SLO en de Hogeschool Edith Stein uitvoer over studielandschappen en leeromgevingen. Het afgelopen jaar hebben we een aantal scholen voor po, vo en ho bezocht en hebben gekeken hoe deze ingericht zijn. Daarbij was met name aandacht voor de inrichting van studielandschappen of ruimtes die waren ingericht met een specifiek (leer)doel.

Tijdens de Learnshop gaven we een introductie over ons werk tot nu toe en presenteerden we een aantal "issues" die naar voren kwamen tijdens onze bezoeken aan de scholen. Een voorbeeld daarvan is de verwarring over het begrip "transparantie". Een school voor voortgezet onderwijs heeft door een architect een prachtig gebouw laten ontwerpen. Het gebouw voldoet aan allerlei kenmerken van transparantie, met name daar waar het gaat om zichtbare transparantie: veel muren zijn van glas, je kan overal in- en doorkijken, het gebouw is licht en heeft een open sfeer. Alhoewel dit er heel mooi uitziet (en de architect hier ook prijzen voor heeft gewonnen), blijkt deze transparantie in de praktijk niet werkbaar te zijn. Want naar binnen kijken in een klas betekent dat je precies kan zien wat de docent doet en die voelt zich daardoor niet altijd even "veilig". En van de ene klas naar de andere klas kijken om te zien wat je medeleerlingen aan het doen zijn is in het begin natuurlijk erg leuk, maar de leerlingen geven zelf aan dat het ook wel erg afleidend is. Maar wat waren de oorspronkelijke ideeen over transparantie toen de school nadacht over hun gebouw en hun onderwijs? Ging transparantie wellicht over de duidelijkhied van waar een bepaalde ruimte voor gebruikt zou moeten/kunnen worden? Dat is slechts gelukt op 1 locatie in het gebouw: de studio's om muziek te maken. Doordat dat geluidsdichte ruimtes zijn waar muziekinstrumenten staan is het voor iedereen duidelijk hoe deze ruimte gebruikt moet worden.. In het kader van deze casus zijn wij in het project bijvoorbeeld aan de slag gegaan met "functionele transparantie"en hoe je dit voor elkaar kan krijgen.

Een manier om na te denken over dit soort aspecten en hoe dit kan doorwerken op het ontwerp van de fysieke en virtuele leeromgeving is het werken met behulp van ontwerpprincipes. Een ontwerpprincipe heeft de volgende structuur (van den Akker, 1999): “Als je interventie X wilt ontwerpen voor doel/functie Y in context Z, dan wordt aanbevolen om de interventie de karakteristieken A, B en C te geven en dat te doen via procedure K, L en M, vanwege de argumenten P, Q en R”. In het eerste deel is het middel-doel denken van ontwerpen duidelijk te herkennen, in het tweede gedeelte speelt het onderbouwen van dit denken vanuit theoretische achtergronden een wezenlijke rol. Vanwege de expliciete theoretische onderbouwing van het ontwerp kan deze onderbouwing bij de uitvoering ervan ook getoetst worden.

Nu is het niet eenvoudig om even snel aan de gang te gaan met ontwerpprincipes. Toch wilden we de deelnemers aan onze Learnshop aan de slag laten gaan om op deze manier na te denken over de inrichting van een leeromgeving, waarin zowel fysieke als virtuele aspecten een rol kunnen spelen. We hebben daarom de formule voor een ontwerpprincipe vereenvoudigd tot een "als-dan-omdat-je". Als je een leeromgeving wilt ontwerpen met als doel .... dan moet je ervoor zorgen dat.... omdat.....

Het bezig zijn met de als-dan-omdatjes leverde een actieve Learnshop op. In kleine groepjes werd druk gediscussieerd over zowel het formuleren van de als-dan-omdatjes als over het nut en gebruik er van. Het leverde ons een aantal nieuwe interessante opntwerpprincipes op, maar ook het verdere besef dat het discussieren over de inhoud van de ontwerpprincipes minstens zo belangrijk is als het uiteindelijk hebben van de principes.

Welkom!

Welkom bij deze weblog over leeromgevingen, waarbij het niet alleen gaat om digitale leeromgevingen, maar zeker ook om de fysieke leeromgeving en de combinatie van fysiek en digitaal. Deze weblog is onderdeel van een project van de Universiteit Twente, de Hogeschool Edith Stein en de SLO, het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling.

Bij dit project zijn de volgende personen betrokken:
Wim de Boer & Nienke Nieveen (SLO)
Ellen van den Berg & Edmee Suasso (Hogeschool Edith Stein)
Petra Fisser (Universiteit Twente)
studentleden (Universiteit Twente)

Op deze weblog zullen we onze ervaringen in het project "Het ontwerpen van leeromgevingen" delen.